پای ضربدری و زانوی ضربدری
پای ضربدری و زانوی ضربدری
پاي ضربدري يا ايكس(Genu Valgum)
❌پای ضربدری همانند پای پرانتزی یک تغییر شکل یا دفورمیتی در مفصل زانو است.
✅در یک فرد طبیعی در حالت ایستاده زمانی که بین زانوها فاصله ای وجود نداشته باشد، قوزکهای مچ پا نیز هیچ گونه فاصله ای ندارند.
❌اگر در حالتي كه زانوها كنار هم قرار گرفته اند، بین مچ پاها یا قوزکها فاصله ایجاد شود پای ضربدری گویند.نکته مهم در حالت پای ضربدری این است که انحراف ساق پا نسبت به وضعیت طبیعی به سمت بیرون افزایش می یابد.
📌در ناهنجاری زانوی ضربدری و به ویژه در هنگام ایستادن و تحمل وزن زانو ها، نسبت قوزک های داخلی پا به یکدیگر نزدیک تر هستند.
♦️این ناهنجاری معمولا ناشی از چرخش خارجی ران، سوپینیشن پا و هایپراکستنشن زانو است.
♦️نیروهای فشاری بر بخش خارجی و نیروهای کششی بر بخش داخلی مفصل وارد می شود!
♦️این عارضه غالبا در کودکان سنین مدرسه دیده می شود و معمولا با ناهنجاری کف پای صاف همراه است!
♦️همچنین در دختران به ویژه در سنین بلوغ که دارای اضافه وزن نیز هستند مشاهده می شود که می تواند سبب جابه جایی مکرر کشکک به خارج شود. ♦️این ناهنجاری در زنان شایع تر از مردان است.
مفاصل و استخوانهاي درگیر در ناهنجاری زانوی ضربدری:
❌مفاصل زانو
❌ران
❌مچ پا
❌كف پا
❌مفاصل لگنی_کمری
⚠ در ناهنجاری زانوی ضربدری بخش داخلی سطوح مفصلی تحت کشش و بخش خارجی سطوح مفصلی فشرده می شوند.
همچنین بخش خارجی وزن بیشتری را تحمل میکند و نیروی فشاری مداوم و طولانی مدت ناشی از وزن، غضروف مفصلی نواحی تحت فشار را در معرض تخریب قرار می دهد به طوری که گاهی علائم ناشی از التهاب مفصل در رادیو گرافی دیده میشود.
علت ها و دلایل ايجاد زانوي ضربدري
❌علت ها و دلایلي كه ميتوانند باعث ايجاد زانوي ضربدري باشند: 👇👇👇
📌عوامل وراثتی و ژنتيكي
📌زود راه رفتن کودک
📌عدم كنترل صافي كف پا و چرخش مچ به داخل
📌بیماری نرمی استخوان (راشیتیسم) و مفاصل
📌چاقی و اضافه وزن کودکان
📌آسیب های سطوح مفصلی مانند شکستگي
📌آسیب های حاد و مزمن لیگامان های مفصل زانو
📌 رشد بیش از حد کندیل داخلی نسبت به کندیل خارجی
📌کاهش زاویه ی سر و گردن استخوان ران با تنه ی آن (کوکساوارا)….
❌عوارض ناشی از زانوی ضربدری:
♦️تغییر محل مرکز ثقل بدن
♦️کوتاهی قد
♦️تغییر الگوی راه رفتن
♦️خستگي هنگام راه رفتن و فعاليت
♦️كمر دردهاي مضمن ناشي از عدم تعادل تقسيم وزن بدن در كف پا و زانو ها كه درمان مبتلايان به زانوي ضربدري دردي مشترك است.
♦️برخورد زانوها به يكديگر هنگاهم راه رفتن كه تعادل شخص را كاهش ميدهد
♦️آرتروز زود رس زانو: فشارهای زیادی که برسطح مفصلی وارد می شود، زمینه بروز آرتروز را سریع تر از زمان معمول فراهم می سازد
♦️ایجاد تغییر شکل در پا: زانوی ضربدری موجب بروز تغییر شکل های به صورت ثانویه در پا می شود
♦️افزایش آسیب پذیری مفصل: چون وضعیت بیوکانیکی طبیعی مفصل زانو به هم می خورد، زمینه بروز آسیب در این مفصل افزایش می یابد.
♦️درد: در تغییر شکل زانوی ضربدری ممکن است درد در هر دو قسمت داخلی و خارجی زانو بروز کند، درد در قسمت داخلی زانو به علت کشیدگی بافت نرم و درد در قسمت خارجی زانو به علت نزدیک شدن استخوان درشت نی و فشرده شدن این دو استخوان روی یکدیگر است.
♦️كوتاهي تاندون آشيل كه منجر به راه رفتن با پاهاي چرخيده روبه خارج ميشود.
♦️ظاهر بد زانو ها كه باعث ناراحتي شخص مبتلا مخوصاً دختران خانمها و بانوان میشود.
♦️يكي از دلايل ابتلاي كودكان به زانوي ضربدري الگوي بَد نشستن كودكان ميباشد.
❌به نشستن فرزندتان دقت کنید!
❌ ‼️کودکانی که به نشستن به صورت W (نشستن قورباغه ای) عادت دارند در معرض ابتلا به انواع انحرافات اندام تحتانی قرار دارند! طرز راه رفتن و شکل گیری لگن این کودکان در معرض خطر قرار خواهد گرفت! این نوع نشستن می تواند زمینه ساز بروز ناهنجاری زانوی ضربدری باشد… 👇👇👇👇👇👇
در نظر داشته باشيد:
⛔️عمده ترين دليل ايجاد زانوي ضربدري در سراسر دنيا صافي كف پا ميباشد.
❌بارها عرض شد كه صافي پا باعث ايجاد چرخش در مچ پا ميگردد و پس از آن اگر اين چرخش در مچ پا به موقع كنترل نگردد در ادامه بر زانو تاثير منفي خواهد گذاشت و زانو نيز به سمت داخل متمايل خواهد شد و زانو ضربدري ايجاد ميگردد. دقت بفرماييد:👇
✅پس يكي از عوارض صافي كف پا زانوي ضربدري ميباشد.
✅هرچه صافي كف پا سريعتر تشخيص داده شود ميتوان از عوارض مختلف آن جلوگيري كرد.
📣در ادامه به بررسي روشهاي درمان زانوي ضربدري خواهيم پرداخت. در ابتداي بحث لطفاً دقت بفرماييد🙏
‼️بايد موارد مختلفي در درمان زانوي ضربدري و يا هريك از ناهنجاري هاي ارتوپدي در نظر گرفته شود، مواردي همچون:
🔰سن تشخيص ناهنجاري(هرچه در سنين پايين تشخيص داده شود درمان زودتر و راحت تر انجام خواهد شد).
🔰ميزان شدت ناهنجاري(شدت ناهنجاري در سنين مختلف متفاوت است، تشخيص به هنگام در سنين پايين ميتواند از پيشرفت شدت ناهنجاري پيشگيري كند).
🔰بررسي عوامل ايجاد زانوي ضربدري كه در مطالب بالاتر مطرح شد(بايد دليل بروز زانوي ضربدري كاملاً ريشه يابي شود و بعد با توجه به دلايل بهترين روش درمان انتخاب گردد).
🔰وزن شخص مبتلا بسيار در روند ابتلا و نيز در روند درمان موثر است.
🔰عواملي همچون كمبود ويتامين دي يا نرمي استخوان و مفاصل (اين موارد در پيشرفت زانوي ضربدري بسيار موثر است كه بايد در اسرع وقت رفع و درمان گردد).
🔰ميزان همكاري شخص(كودك، نوجوان يا افراد بالغ)و خانواده او در روند درمان بسيار موثر است.
✅ما در مجموعه ارتوپدي كاميار با نظارت جناب آقاي دكتر عرب سعي داريم با در نظر گرفتن تمام مسائل ذكر شده بهترين روش درمان را براي مراجعين بکار ببریم.
روش هاي درمان و پيشگيري از زانوي ضربدري:
🔰پس از تشخيص دقيق زانوي ضربدري روشهاي درماني با در نظر گرفتن:
١- سن شخص ٢- دلايل ايجاد انحراف ٣- ميزان انحراف ٤- ميزان عوارض ايجاد شده
📌به روشهاي زير تقسيم ميگردد👇
🔹در افراد زير سن رشد ابتدا با روشهاي غيره تهاجمي مانند استفاده از وسايل كمك اصلاحي مانند:
كفش و كفي طبي و در سنين زير ١٢ سال استفاده از بريس يا اسپيلنت اصلاح زانوي ضربدري بسيار پاسخگو ميباشد
به طوري كه در سراسر دنيا اين روشها به عنوان راحت ترين، كم هزينه ترين و نيز كم عوارض ترين روشهاي اصلاح زانوي ضربدري در كودكان و نوجوانان ميباشد.
🔹همزمان در كناره استفاده از وسايل كمكي ذكر شده انجام حركات اصلاحي تحت نظارت پزشك متخصص ارتوپدي
و با كمك كارشناسان حركات اصلاحي(زيرا حركات اصلاحي در زمان مشخص كوتاهي انجام ميشود و در مابقي زمان روز بايد با استفاده از وسايل كمكي جلوي پيشرفت انحراف گرفته شود).
🔹در سنين بالاي ١٢ سال و نزديك به پايان سن رشد راه ديگري براي درمان قطعي جز انجام اعمال جراحي وجود ندارد ( يعني درمان با استفاده از روشهاي تهاجمي).
نقش حركات و تمرينات اصلاحي در كاهش زانوي ضربدري.
✅يكي از روشهاي كمك كننده به درمان زانوي ضربدري و پيشگيري از پيشرفت آن انجام حركات اصلاحي است.
✅انجام حركات اصلاحي تحت نظارت پزشك متخصص ارتوپدي و يا كارشناسان حركات اصلاحي در كنار استفاده
از وسايل كمكي همچون كفش طبي، كفي طبي و زانوبندهاي اصلاحي (شبانه) ميتواند به درمان و پيشگيري از عوارض زانوي ضربدري كمك كننده باشد.
هيچ يك از ورزشها، تمرينات و حركات اصلاحي به تنهايي قادر به اصلاح زانوي ضربدري نيست🤔‼️ 📣📣دقت بفرماييد👇👇
زيرا شخص مبتلا فقط ميتواند در طول روز يك زمان مشخصي را به انجام اين حركات و تمرينات بپردازد
و مابقي زمان روز مانعي براي پيشرفت انحراف زانو وجود ندارد
❌ در نتيجه در كنار انجام حركات اصلاحي مخصوصاً در كودكان و نوجوانان كه سن رشد آنها تمام نشده
و زانوها با انحراف درحال رشد هستند بايد وسايل كمكي (ارتوز) استفاده شود تا در تمام زمان روز از پيشرفت ناهنجاري پيشگيري شود.
❎ ⛔️گاهي والدين به اشتباه راهنمايي شده و تصور ميكنند
ميتوان به تنهايي و فقط با انجام حركات اصلاحي و يا تمرين از ناهنجاري هاي ارتوپدي مانند زانوي ضربدري جلوگيري كرد،
در صورتي كه اين حركات چون در مدت زمان مشخص و محدود و با حضور در مراكز اصلاحي انجام ميشود
در طول روز نميتواند از مانع پيشرفت انحراف زانو باشد.
✅در نتيجه همزمان با انجام حركات اصلاحي بايد به صورت مداوم از وسايل كمكي(ارتوز) همچون كفش طبي
و زانوبند در كودكان و كفي طبي در بزرگسالان دائم استفاده شود تا مانعي براي پيشرفت انحراف زانو باشد.
📣امروز با بررسي روشهاي درمان زانوي ضربدري در خدمتتان هستيم.
🔹عرض شد كه در سنين زير ١٢ سال ميشود با روشهاي غيره تهاجمي مانند جراحي زانوي ضربدري را درمان نمود.
روشهاي غير تهاجمي يعني:
🔰استفاده از وسايل كمكي مانند كفش هاي طبي و زانوبندهاي طبي به صورت مداوم و طولاني مدت و در كنار استفاده از اين وسايل
در صورت تشخيص متخصص ارتوپدي انجام تمرينات ورزشي اصلاحي.
❎اين نو درمان هاي غير تهاجمي در سراسر دنيا مرسوم هستند.
✅در اين نوع درمان توجه به نكات مختلفي ضرورت دارد كه در ادامه مطرح خواهد شد
روشهاي غير تهاجمي درمان زانوي ضربدري
در روشهاي غير تهاجمي درمان زانوي ضربدري چند نكته مهم بايد مورد توجه قرار بگيرد:
‼️دقت بفرماييد افراد بالاي دوسال كه دچار ناهنجاري هايي همچون زانوي ضربدري هستن همزمان با افزايش رشد اندام اين انحرافات با كودك رشد ميكند و شديدتر ميشود.
⛔️يعني رشد استخواني همزمان با انحراف و تغيير شكل انجام ميشود.
⛔️به طوري كه هرچه رشد فرد بيشتر شود اين اختلالات ارتوپدي نيز رشد خواهد كرد و درمان آن روز به روز سخت تر خواهد شد.
✅پس اولين گام در درمان زانوي ضربدري
ابتدا پيشگيري از پيشرفت انحرافات است كه اين كار بسيار مهم با استفاده صحيح و طولاني مدت از وسايل كمكي مانند كفش هاي طبي و زانوبند و… انجام ميپذريد.
‼️البته نوع و نحوه ساخت دقيق اين وسايل در پيشگيري از پيشرفت و كمك به درمان نقش بسيار مهمي دارد.
توجه بفرماييد:
🔰در درمان زانوي ضربدري ابتدا جلوگيري از پيشرفت آن در كودكان و نوجوانان اهميت بسياري بالايي دارد.
❎ابتدا با روشهاي غير تهاجمي مانند استفاده از كفش و كفي ها طبي و يا بريس هاي زانو و انجام برخي حركات اصلاحي، روند رشد انحراف متوقف شود و سپس در ادامه با توجه به شرايط شخص اقدامات درماني انجام گردد.
❎در افراد زير ١٢ سال ميشود به صورت كامل روند افزايشي انحراف را كنترل كرد.
❎زيرا در حين رشد ميتوان با اعمال فشار (از طريق وسايل كمكي مثل كفش و بريس زانو) به ساختار استخوان و مفاصل شكل الگوي صحيح را القا كرد.
در نتيجه :
✅با استفاده طولاني مدت و صحيح از وسايل كمكي
✅اصلاح الگوي بد نشستن به حالت قورباغه اي يا W در كودكان و نوجوانان
✅در كنار آن پيگيري رفع كمبود ويتامين هايي مانند D3 و املاحي مانند كلسيوم از طريق انجام آزمايشات خون و مصرف صحيح ويتامين ها و مكمل ها
✅و انجام صحيح برخي از حركات اصلاحي
🔰ميتوان جلوي پيشرفت انحراف زانوي ضربدري را به صورت كامل گرفت و همچنين در كودكان زير ١٢ سال تا حد بسياز بالايي درمان نمود.
وسايل كمكي درمان زانوي ضربدري يا به اصطلاح (ارتوز)
✅نحوه عملكرد اين وسايل مخصوصاً بريس ها يا زانوبند هاي مخصوص درمان زانوي ضربدري، به اين صورت است
كه با اعمال فشار دائمي به نقاط مختلف از جمله محل دقيق انحراف زانو و يا ساق پا به صورت مداوم آن نقطه تحت فشار خواهد بود
و به مرور باعث ايجاد تغيير شكل و اصلاح دفورميتي ميگردد.
❎در اصطلاح فني به صورت 3point و يا سه نقطه فشار عمل ميكند.
يعني از سمت خارج پا به ران و ساق اعمال فشار ميكند و از قسمت داخل پا به داخل زانو و محل انحراف اعمال فشار ميكند
و چون كودكان زير ١٢ سال درحال رشد هستند ابتدا جلوي پيشرفت را خوهاد گرفت و به مرور در صورت استفاده صحيح باعث درمان خواهد شد.
🔹عرض شد كه در سنين زير ١٢ سال ميشود با روشهاي غيره تهاجمي مانند جراحي زانوي ضربدري را درمان نمود.
روشهاي غير تهاجمي يعني:
🔰استفاده از وسايل كمكي مانند كفش هاي طبي و زانوبندهاي طبي به صورت مداوم و طولاني مدت
و در كنار استفاده از اين وسايل در صورت تشخيص متخصص ارتوپدي انجام تمرينات ورزشي اصلاحي.
❎اين نو درمان هاي غير تهاجمي در سراسر دنيا مرسوم هستند.
✅در اين نوع درمان توجه به نكات مختلفي ضرورت دارد كه در ادامه مطرح خواهد شد.
لطفا با دقت مطالب را دنبال بفرماييد.
وسايل كمكي درمان زانوي ضربدري يا به اصطلاح (ارتوز)
✅نحوه عملكرد اين وسايل مخصوصاً بريس ها يا زانوبند هاي مخصوص درمان زانوي ضربدري، به اين صورت است
كه با اعمال فشار دائمي به نقاط مختلف از جمله محل دقيق انحراف زانو و يا ساق پا به صورت مداوم آن نقطه تحت فشار خواهد بود
و به مرور باعث ايجاد تغيير شكل و اصلاح دفورميتي ميگردد.
❎در اصطلاح فني به صورت 3point و يا سه نقطه فشار عمل ميكند.
يعني از سمت خارج پا به ران و ساق اعمال فشار ميكند و از قسمت داخل پا به داخل زانو و محل انحراف اعمال فشار ميكند
و چون كودكان زير ١٢ سال درحال رشد هستند ابتدا جلوي پيشرفت را خوهاد گرفت و به مرور در صورت استفاده صحيح باعث درمان خواهد شد
❌درمان هر بيماري در سراسر دنيا خالي از عارضه و مشكلات نيست
🔴مشكلاتي همچون
♦️هزينه درمان
♦️سختي در درمان
♦️رفت و آمد به مراكز درماني
♦️صرف وقت و زمان
♦️عدم همكاري شخص مبتلا مخصوصا در كودكان
♦️گاهي مشكلاتي همچون درد در درمان
♦️زمان بردن در نتيجه گرفتن در درمان
✅تمام اين مشكلات ممكن است در درمان تمام بيماري های ارتوپدي و غير ارتوپدي بروز نمايد پس نياز است خود شخص و والدين او در روند درماني به مراكز درماني و پزشك معالج كمك كنند و در راه رسيدن به درمان مطلوب بازوي كمك كننده كادر درمان باشند.
تمرينات اصلاحي كمك كننده به كاهش زانوي ضربدري
📣در ادامه مطالب مربوط به زانوي ضربدري، قصد داريم تعدادي از روشهاي تمرينات اصلاحي كمك كننده به كاهش زانوي ضربدري را خدمتتان ارائه كنيم.
‼️در نظر داشته باشيد كه در روزهاي گذشته مطرح شد كه تمرينات و حركات اصلاحي به تنهايي قادر به اصلاح هيچ يك از ناهنجاري هاي ارتوپدي نيستند.
♦️چون اين حركات به صورت مقطعي و زمان مشخصي در طول روز انجام ميشوند
البته نوع تمرينات و صحيح انجام دادن حركات و ميزان همكاري شخص مبتلا نيز بسيار اهميت دارد.
بطور مثال ميزان همكاري كودكان در انجام دادن صحيح اين حركات بسيار پايين است.
🔰پس در نتيجه بايد درمان به صورت طولاني مدت و اثر گذار انتخاب شود،
درماني كه بتواند به صورت دائمي بر انحراف زانو اعلام فشار كند و جلوي پيشرفت آن را بگيرد
همانند استفاده از كفش ها و بريس هاي اصلاحي.
🔰استفاده از اين وسايل كمكي كه ميتواند طولاني مدت همراه شخص باشد
در سنين پايين بهترين روش درماني ميباشد و در كنار آن انجام حركات اصلاحي به روند درمان كمك خواهد كرد.
🙏نظر شما سروران را به تعدادي از اين حركات جلب ميكنم 👇👇👇
‼️در خصوص انحراف زانوي ضربدري در سنين بالاي سن رشد و بلوغ تنها راه درمان قطعي انجام عمل جراحي اصلاحي ميباشد.
📌و تقريباً هيچ يك از روشهاي درماني كه در خصوص افراد زير ١٢ سال در روزهاي گذشته مطرح براي سنين بالاتر پاسخگو نيست.
♦️در نظر داشته باشيد كه:
اكثر نرمشها و حركات اصلاحي ذكر شده و ساير روشهاي تمريني اصلاحي براي اين انجام ميشود
كه عضلات محيط زانو، ران و ساق را تقويت كرده و فشار كمتري به استخوان و مفصل زانو وارد گردد تا ميزان انحرافات بيشتر نشود.
🔰يكي از اصلي ترين وظايف عضلات در بدن انسان اين است كه عضلات مانع شوند
تا فشارهاي غير متعارف به استخوان ها و مفاصل وارد گردد،
هرچه عضلات محيطي زانو تقويت گردد انحرافات كمتر ايجاد خواد شد و فشار كمتري به مفصل زانو وارد ميگردد.
🔰افراد بزرگ سال ميتوانند با استفاده از كفي طبي متناسب و نيز در موارد خاص زانوبند هاي اصلاحي جلوي پيشرفت انحراف ضربدري زانو را بگيرند
و نيز با انجام حركات اصلاحي و ورزشهاي صحيح تقويت كننده عضلات زانو جلوي پيشرفت اين ناهنجاري را بگيرند
تا در آينده دچار⛔️ ساييدگي يا آرتروز مفصل زانو نشوند⛔