بازتوانی پس از تعویض مفصل
توانبخشی مناسب و فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو نقشی حیاتی در دوران بهبود دارد. فیزیوتراپیست به بیمار کمک می‌کند تا حداکثر دامنه حرکتی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن بازیابد. بیمار گاهی در این مرحله با یک چوب زیر بغل یا عصا راه می‌رود.
فیزیوتراپی بعد از جراحی زانو کمک می‌کند تا بیمار هر چه سریع‌تر فعالیت خود را از سر بگیرد و از زانوی جدید بهتر از زانوی قبلی مواظبت کند. فیزیوتراپیست تمرین‌های دامنه حرکتی، تمرین‌های گام به گام تقویت عضله و آموزش تعادل و فعالیت‌های دلخواه بیمار را متناسب با شرایط وی برنامه‌ریزی می‌کند. تورم مفصل زانو و پایین پا تا 3 ماه پس از جراحی تعویض مفصل زانو متداول است. پوشیدن جوراب‌های مخصوص، سرد کردن و بالا گذاشتن پا روی بالشت در زمان نشستن یا دراز شدن برای کاهش تورم مفید است.
- تمرین‌های دامنه حرکتی: تورم و درد باعث می‌شود تا بیمار زانو را کمتر حرکت دهد. فیزیوتراپیست تمرین‌های ایمن و کارآمدی را برای بازگرداندن دامنه حرکتی زانو به بیمار آموزش می‌دهد تا وی بتواند از عهده انجام فعالیت‌های روزانه برآید.
- تمرین‌های تقویت کننده: ضعف عضله‌های ران و پایین پا بیمار را وادار می‌کند تا هنگام راه رفتن از عصا استفاده کند. متخصص فیزیوتراپی تمرین‌های مناسب را با هدف مستقل و بدون عصا راه رفتن تعیین می‌کند.
- آموزش تعادل: تمرین‌های آموزشی خاص باعث می‌شود تا عضله‌ها پاسخ‌دهی به تغییرات در محیط اطراف، مانند پیاده روی روی سطوح ناهموار یا زمین سنگلاخ، را فرابگیرند. هر گاه بیمار بتواند تمام وزن را بدون بروز درد روی زانو بیاندازد، فیزیوتراپیست نرمش‌های چالاکی (حرکت‌هایی که بیمار را وادار می‌کند تا تغییر جهت، چرخش، شروع و توقف سریع را تمرین کند) و فعالیت‌هایی را در برنامه می‌گنجاند که در آنها از تخته تعادل برای به چالش کشیدن تعادل و کنترل زانو استفاده می‌شود.
- آموزش عملکرد: زمانی که بیمار بتواند به راحتی و بدون درد راه برود، فیزیوتراپیست فعالیت‌هایی را اضافه می‌کند که پیش از محدودیت حرکتی ناشی از زانو درد انجام می‌شدند. این فعالیت‌ها اقدام‌هایی محیطی مانند رد شدن از خیابان یا استفاده از پله برقی را دربرمی‌گیرد. زمان‌بندی ازسرگیری فعالیت‌های تفریحی یا ورزشی در بیماران مختلف متفاوت است که فیزیوتراپیست می‌تواند با توجه به عارضه خاص بیمار زمان مناسب را برآورد کند.
- آموزش فعالیت ویژه: بیمار با توجه به نیازمندی‌های شغل یا ورزش مورد علاقه‌اش باید توانبخشی بعد از جراحی زانو مضاعفی را نیز متناسب با فعالیت‌های شغلی (مانند بالا رفتن از نردبان) یا فعالیت‌های ورزشی (مانند تاب خوردن در زمان ضربه زدن به توپ گلف) و فشارهای وارده روی زانو را در برنامه بگنجاند. فیزیوتراپیست برنامه توانبخشی دربرگیرنده تمام این موارد را در نظر می‌گیرد.
- اولتراسوند: فیزیوتراپیست تعداد جلسه‌ها و طول مدت هر جلسه را برای هر بیمار مشخص می‌کند. ژل اولتراسوند مانند رسانا عمل می‌کند. متخصص فیزیوتراپی دستگاه اولتراسوند را به صورت دورانی حرکت می‌دهد. اکثر بیماران بهره‌گیری از این روش را بسیار آرامش‌بخش می‌دانند و از انجام آن لذت می‌برند.
- تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS): بر اساس بسیاری از مطالعات، TENS در تسکین درد پس از جراحی تعویض مفصل و همچنین برای بعضی بیماری‌های مزمن، به ویژه کمر درد، مفید است. این روش در مجموع ایمن است.
